1. Giới thiệu chung

Đặc điểm nổi bật nhất của CÙNG HỌC là toàn bộ các phần mềm đều được cài đặt trực tuyến và được thiết kế bởi công nghệ HTML5 là khuôn dạng HTML mới nhất hiện nay, dễ dàng truy cập và sử dụng. Từ bất kỳ một thiết bị điện tử viễn thông nào, chỉ cần có kết nối Internet là đều có thể truy cập được vào các ứng dụng trên Cùng học. Ví dụ các thiết bị sau có thể truy cập Cùng học thông qua các trình duyệt truyền thống:

- Máy tính PC / Mac.

- Laptop.

- Máy tính bảng / iPad.

- Điện thoại di động / iPhone.

- Ti vi thông minh.

Mô hình truy cập trang Cùng học từ các thiết bị và môi trường khác nhau.

Từ một thiết bị bất kỳ, không cần cài đặt, chỉ cần có Internet, không phụ thuộc vào hệ điều hành, trình duyệt hay phần cứng, chúng ta đều có thể truy cập và sử dụng các phần mềm trên Cùng học.

Một điểm khác biệt cơ bản nữa khi nói về các phần mềm, ứng dụng, bài học trên Cùng học là tính TƯƠNG TÁC của các phần mềm này. Chúng không phải đơn giản chỉ là các video, mà là những phần mềm đầy đủ có tương tác. Đặc điểm này rất phù hợp với môi trường giáo dục, học tập và giảng dạy trong nhà trường.

2. Các giai đoạn phát triển của Cùng học

Trang Cùng học từ khi bắt đầu hình thành đã trải qua các Giai đoạn phát triển sau:

Dự án trang phần mềm giáo dục trực tuyến Cùng học được bắt đầu khởi động tháng 6/2013, khai trương thử nghiệm 6/2014, khai trương chính thức 9/2014 và đã trải qua 2 giai đoạn phát triển chính:

Giai đoạn 1 (9/2014 --> 31/12/2014).

Tại thời điểm khai chương chính thức trên trang Cùng học chỉ có 33 phần mềm. Trong giai đoạn 1, công ty School@net tập trung phát triển đa dạng các phần mềm giáo dục độc lập để bổ sung lên trang Cùng học. Số lượng phần mềm đã tăng lên nhanh chóng, tại thời điểm cuối năm 2014 đã có trên 1000 phần mềm được đưa lên Cùng học. Cũng trong giai đoạn 1, mô hình dữ liệu quản lý các phần mềm trên Cùng học đã được thiết kế hoàn chỉnh lại. Đặc biệt tại giai đoạn 1 đã hoàn thiện việc mô hình hóa và phân loại phần mềm trên Cùng học.

Giai đoạn 2 (12/2014 --> 5/2015).

Giai đoạn 2 của Cùng học tập trung vào việc cải tiến các giao diện và tiếp tục bổ sung phần mềm. Hiện tại trên trang Cùng học đã tích hợp hơn 2000 phần mềm giáo dục các loại, rất đa dạng về thể loại và nội dung, phục vụ việc học và dạy cho tất cả các cấp học. Giao diện của Cùng học cũng được cải tiến, nâng cấp và hoàn thiện liên tục. Kết thúc giai đoạn 2, có thể nói Cùng học đã hoàn thiện tất cả các giao diện cần thiết cho 1 mô hình tập trung các phần mềm giáo dục trực tuyến, lần đầu tiên được thiết kế và áp dụng tại Việt Nam.

Hiện nay Công ty School@net đang triển khai giai đoạn 3 của dự án Cùng học. Mục đích của giai đoạn 3 là biến Cùng học thành 1 môi trường sinh thái giáo dục hoàn chỉnh, hỗ trợ hoàn toàn việc học và giảng dạy trong nhà trường.

3. Tìm kiếm và phân loại phần mềm trên Cùng học

Một trong những vấn đề quan trọng nhất của Cùng học là mô hình CSDL lưu trữ thông tin phần mềm. Mô hình này phải được thiết kế sao cho mở, dễ dàng tìm kiếm và phân loại, và sẵn sàng cho sự mở rộng trong tương lai.

Hiện tại mỗi phần mềm trên Cùng học đã được gán với các thuộc tính quan trọng như cấp học, lớp học, môn học, phân loại theo kiểu phần mềm, nhóm phần mềm và theo chủ đề chi tiết của SGK môn học.

Để thuận tiện cho việc tìm kiếm phần mềm trên Cùng học, toàn bộ hệ thống các ứng dụng trên Cùng học đã được tham số hóa và có thể được thể hiện theo các phân loại sau:

- Thể hiện và phân loại theo CẤP HỌC: Mẫu giáo; Tiểu học; THCS; THPT; Đại học.

- Thể hiện và phân loại theo LỚP HỌC: theo các lớp từ mẫu giáo đến lớp 12 và đại học.

- Thể hiện và phân loại theo MÔN HỌC chung.

- Thể hiện và phân loại theo NHÓM PHẦN MỀM: các nhóm phần mềm này được thiết kế bới công ty School@net.

- Thể hiện và phân loại theo PHÂN BỔ CHI TIẾT MÔN HỌC THEO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC: đây là việc phân bổ chi tiết đến từng bài học, từng chủ đề kiến thức lõi của môn học.

Ngoài ra người dùng còn có thể dễ dàng tìm kiếm phần mềm bởi Công cụ TÌM KIẾM theo các từ khóa chuyên biệt.

4. Phân loại nhóm phần mềm

Phân loại chia nhóm phần mềm rất thuận tiện cho người dùng khi hiểu rõ cách phân chia các nhóm thiết kế phần mềm của Công ty School@net.

Các nhóm phần mềm giáo dục được hình thành trên cơ sở các phần mềm trên nền PC hiện có của công ty School@net. Từ trên cơ sở các nhóm phần mềm này, chúng tôi sẽ tiến hành phân loại theo mô hình 2 mức: Nhóm / Nhóm con.

Mô hình nhóm phần mềm trên Cùng học được phân loại theo 2 mức nhóm: Nhóm mẹ và Nhóm con. Dựa vào cấu trúc này người dùng sẽ dễ dàng định hướng cho các phần mềm cần thiết của mình.

1. iQB / Ngân hàng câu hỏi. Nhóm phần mềm Ngân hàng câu hỏi. Nhóm tất cả các phần mềm liên quan đến các ngân hàng câu hỏi có sẵn của công ty, ví dụ các phần mềm kiểm tra kiến thức, ôn thi, luyện thi trực tuyến.

2. TV.TH / Tiếng Việt Tiểu học. Nhóm các phần mềm liên quan đến môn Tiếng Việt Tiểu học. Đây là nhóm các phần mềm mô phỏng môn học Tiếng Việt cấp Tiểu học từ lớp 1 đến 5, bao gồm tất cả các phân môn như học vần, tập viết chữ, tập đọc, chính tả, học từ, luyện từ và câu.

3. TOAN.TH / Toán Tiểu học. Nhóm các phần mềm học và ôn luyện Toán Tiểu học.

4. GeoMath / Toán THCS, THPT. Nhóm các phần mềm học và ôn luyện Toán THCS, THPT.

5. HVTV /Học vần tiếng Việt. Nhóm phần mềm Học vần tiếng Việt. Nhóm các phần mềm học bảng chữ cái, học vần tiếng Việt dành cho mẫu giáo.

6. BCTM / Bút Chì Thông Minh. Nhóm phần mềm Bút Chì Thông Minh. Nhóm các phần mềm nhận biết kiến thức dành cho mầm non, mẫu giáo. Như vậy hầu hết các phần mềm trên Cùng học dành cho mầm non, mẫu giáo đều nằm trong nhóm pm này.

7. BHS / Bé Họa Sĩ. Nhóm các phần mềm mỹ thuật dành cho mầm non, mẫu giáo và tiểu học.

8. Games / Trò chơi giáo dục. Nhóm các phần mềm trò chơi các loại. Đây là nhóm các phần trò chơi giáo dục ví dụ như Hangman, Word Sort, Ô chữ.

9. IQ / Kiến thức chung. Nhóm phần mềm học tập và kiểm tra kiến thức khác. Nhóm các phần mềm học tập và kiểm tra kiến thức chung không nằm trong các nhóm phía trên. Ví dụ: IQ Test, TN giao thông, Pascal.

10. Media / Đa phương tiện. Nhóm phần mềm thông tin kiến thức đa phương tiện. Đây là nhóm các phần mềm theo hướng sưu tầm kiến thức tĩnh với hình ảnh, âm thanh đa dạng khác nhau. Ví dụ nhóm các phần mềm dạng 10 vạn câu hỏi, lịch sử, truyện cổ Grim, quốc văn GKT, ... Nhóm pm này sẽ rất đa dạng vì hầu hết chỉ là các liên kết tĩnh kết hợp hình ảnh, âm thanh, video ở mức đơn giản.

Trong tương lai mô hình Nhóm / Nhóm con này sẽ còn được mở rộng.

5. Phân bổ chi tiết theo môn học

Phân bổ chi tiết theo chủ đề kiến thức Môn học cho phép quan sát các phần mềm theo bảng chủ đề kiến thức chi tiết của từng môn học và từng lớp học.

Đây là đặc tính phân loại chi tiết nhất của mô hình phần mềm trên Cùng học. Theo mô hình này, mỗi phần mềm, bài học, bài luyện có thể gán thuộc tính chi tiết đến từng bài học, từng chủ đề chi tiết cụ thể của từng môn học theo chương trình SGK.

Với mô hình này, các HS và GV có thể tìm kiếm dễ dàng các bài học, bài luyện, kiểm tra rất chi tiết đến từng tiết học trên lớp. Tính năng này rất đặc biệt, có lẽ là duy nhất hiện có tại Việt Nam.

Hình ảnh trên cho chúng thấy các bài học được gán đến từng chủ điểm tuần của SGK môn Tiếng Việt lớp 2.

6. Giao diện riêng của User

Một trong những vấn đề quan trọng và khó nhất khi thiết kế trang phần mềm Cùng học là khả năng tìm kiếm, đánh dấu nhanh các phần mềm yêu thích hoặc hay dùng. Trong số hàng nghìn các phần mềm như vậy, làm thế nào để người dùng có thế tìm một cách nhanh nhất đến phần mềm đã đánh dấu trước đó của mình. Tính năng này được thiết kế đặc biệt trong chức năng Giao diện riêng người dùng của Cùng học.

Để tạo điều kiện cho người dùng có thể tham chiếu nhanh nhất đến các phần mèm yêu thích, tính năng Giao diện riêng sẽ cho phép mỗi người dùng được tạo riêng cho mình trang Home Page riêng. Trang này được gọi là Giao diện riêng của từng User.

Người dùng sau khi tạo ra Giao diện riêng của mình vẫn có thể cài đặt để lựa chọn trang chủ của mình là Hệ thống hay Giao diện riêng.

Tính năng cho phép tạo Giao diện riêng sẽ vô cùng hữu ích cho tất cả người sử dụng Cùng học. Mỗi người sử dụng có thể tạo một trang thông tin Cùng học riêng của mình, trên đó các phần mềm hay dùng hoặc ưa thích sẽ được sắp xếp theo mô hình thông tin 2 cấp, hoàn toàn theo ý muốn cá nhân của người sử dụng.

7. Phần mềm dành riêng cho Giáo viên

Tất cả các phần mềm giáo dục trên Cùng học đều hướng đến người sử dụng là Học sinh và Giáo viên trong nhà trường. Đối với Học sinh các phần mềm sẽ hướng đến các bài học để HS ôn luyện, học tập trên lớp cũng như ở nhà. Đối với Giáo viên các phần mềm sẽ được thiết kế đa dạng hơn, dành cho việc hỗ trợ giảng dạy, hỗ trợ quản lý và đặc biệt là các phần mềm Công cụ biên soạn bài giảng.

Các phần mềm CÔNG CỤ hoạt động như các phần mềm độc lập, cho phép giáo viên nhập trực tiếp dữ liệu đầu vào cho các FORM tương tác của màn hình. Giáo viên sẽ dùng tính năng này để có thể kiến tạo các bài giảng hoặc các hoạt động giảng dạy trực tiếp trên trang Cùng học. Các bộ dữ liệu có thể được nhập trực tiếp, Online ngay tại lớp học hoặc có thể nhập trước và lưu lại trên máy tính, khi cần giáo viên sẽ mở ra và chuyển nhanh vào phần mềm để tiến hành giảng dạy.

Các phần mềm Công cụ giáo viên là một trong những tính chất đặc biệt nhất của trang Cùng học, giúp và hỗ trợ giáo viên hoàn toàn chủ động, giảng dạy trực tiếp ngay trên trang Cùng học.  

8. Các phân loại phần mềm khác

Sơ đồ sau mô tả thêm một phân loại nữa của phần mềm trên Cùng học: phân loại theo kiểu ứng dụng và tương tác của phần mềm.

Các phân loại này chỉ có ý nghĩa bổ sung nhưng đôi khi khá quan trọng. Ví dụ khi cần tìm tất cả các dạng ứng dụng là sách điện tử thì lập tức các dạng phần mềm này sẽ xuất hiện.

9. Mô hình iQB.net

Một trong những tính năng quan trọng nhất được xây dựng trên Cùng học là việc đưa các CSDL Ngân hàng câu hỏi theo phần mềm iQB lên Internet với tên giải pháp là iQB.net. Như vậy iQB.net là hệ thống các Ngân hàng câu hỏi iQB được cài đặt trên Cùng học và từ Cùng học có thể khai thác các ngân hàng câu hỏi này.

Nhớ lại rằng iQB là tên của một giải pháp phần mềm lớn của Công ty School@net về quản trị Ngân hàng câu hỏi và đề kiểm tra. Mô hình của tất cả các phần mềm iQB là trên PC. iQB.net là hướng đầu tiên của việc chuyển các giải pháp iQB lên nền Internet. iQB.net được thiết kế nhúng hoàn toàn trên trang Cùng học.

Như vậy iQB.net đồng thời vừa là cấu thành của hướng phát triển phần mềm quản lý Ngân hàng câu hỏi và đề kiểm tra iQB, đồng thời cũng là một hướng công nghệ quan trọng của Cùng học. Việc tích hợp iQB.net lên Cùng học là một định hướng phát triển quan trọng của toàn bộ các ứng dụng trực tuyến trên Cùng học. Hiện tại số lượng các CSDL Ngân hàng câu hỏi iQB.net được tích hợp trên Cùng học là 31. Công ty School@net vẫn đang tiếp tục bổ sung thêm các ngân hàng câu hỏi khác.

Các công cụ khai thác iQB.net trên Cùng học được thiết kế nằm trong nhóm phần mềm Ngân hàng câu hỏi. Sơ đồ sau mô tả các công cụ chính của iQB.net và được thể hiện trong sơ đồ sau:

Toàn bộ hệ thống các ứng dụng và phần mềm trên Cùng học được chia thành 10 nhóm phần mềm, trong đó nhóm Ngân hàng câu hỏi được phân loại tiếp thành 8 nhóm con. Đây chính là các công cụ khai thác dữ liệu của iQB.net. Ý nghĩa của các công cụ được mô tả ngắn như sau:

1. Ôn luyện trực tuyến. Công cụ cho phép người dùng lựa chọn các chủ đề kiến thức cần luyện, sau đó sẽ thực hiện việc ôn luyện kiến thức theo từng câu hỏi dạng trắc nghiệm. Cách ôn luyện: làm tới đâu biết ngay đúng/sai tới đó và không cho điểm đánh giá.

2. Kiểm tra nhanh. Công cụ này cho phép người dùng trước tiên lựa chọn các chủ đề kiến thức muốn kiểm tra, sau đó lựa chọn kiểu kiểm tra từ các phương án cho trước. Tất cả các phương án này đều hạn chế thời gian và số lượng câu hỏi. Sau đó người dùng sẽ thực hiện bài kiểm tra nhanh. Cách làm bài: làm lần lượt từ đầu đến cuối, trong phạm vi thời gian cho phép. Làm xong hoặc hết giờ sẽ ra điểm đánh giá cuối cùng.

3. Kiểm tra kiến thức. Công cụ này cho phép người dùng trước tiên lựa chọn các chủ đề kiến thức muốn kiểm tra, sau đó sẽ được lựa chọn kiểu kiểm tra theo 2 tham số: số lượng câu hỏi và thời gian làm bài. Sau đó người dùng sẽ thực hiện bài kiểm tra kiến thức. Cách làm bài tương tự như hình thức kiểm tra nhanh: làm lần lượt từ đầu đến cuối, trong phạm vi thời gian cho phép. Làm xong hoặc hết giờ sẽ ra điểm đánh giá cuối cùng.

4. Kiểm tra chính thức 15 phút. Đây là công cụ đầu tiên trong nhóm các công cụ khai thác chính thức các Ngân hàng câu hỏi iQB.net. Công cụ này cho phép HS thực hiện bài kiểm tra chính thức 15 phút (theo từng bài học của SGK). Đề kiểm tra được sinh tự động từ các mẫu đề có sẵn. Cách làm bài: có thể làm từng câu hỏi theo thứ tự bất kỳ, được phép xem và làm lại các câu hỏi đã làm. Khi làm xong phần mềm tự động chấm điểm và điểm số sẽ lưu lại cho mỗi người dùng để tự theo dõi và tự đánh giá.

5. Kiểm tra chính thức 1 tiết. Công cụ này hoàn toàn tương tự công cụ trên nhưng các mẫu đề được lấy là kiểm tra 1 tiết (theo mỗi chương của SGK).

6. Kiểm tra chính thức học kỳ. Công cụ này hoàn toàn tương tự công cụ trên nhưng các mẫu đề được lấy là đề kiểm tra học kỳ cho mỗi môn học.

7. Thi THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng. Công cụ này tương tự công cụ trên, điểm khác biệt là các mẫu đề được lấy là đề thi TN THPT và Tuyển sinh đại học, cao đẳng trên các Ngân hàng câu hỏi luyện thi Lý, Hóa, Sinh, Tiếng Anh.

8. Tạo đề kiểm tra. Các công cụ này cho phép người dùng khởi tạo đề kiểm tra trực tiếp từ các Ngân hàng câu hỏi thông qua khung Sơ đồ Test. Người dùng sau khi chọn chủ đề kiến thức hoặc mẫu đề kiểm tra sẽ vào trang chỉnh sửa Sơ đồ Test. Khi khởi tạo xong đề kiểm tra, phần mềm cho phép chỉnh sửa đề này ngay trên màn hình soạn thảo trước khi ghi hoặc in ra máy in.

10. Trang Mẫu giáo trên Cùng học

Hướng phát triển các phần mềm, bài học cho lứa tuổi MẪU GIÁO, MẦM NON đóng vai trò rất quan trọng của Cùng học. Cùng học có đủ các bài học, trò chơi định hướng cho các cháu nhỏ học tập, vui chơi trên lớp cũng như ở nhà.

Tính TƯƠNG TÁC của tất cả các bài học trên Cùng học là đặc điểm quan trọng nhất, phù hợp với môi trường đa dạng các thiết bị công nghệ viễn thông hiện nay. Học sinh và cô giáo có thể dễ dàng trao đổi, giảng dạy, học tập, ôn luyện, vui chơi ngay trên các phần mềm này.

Chúng tôi đã phân loại toàn bộ các bài học cho lứa tuổi mẫu giáo, mầm non thành 5 nhóm lớn: phát triển tư duy; phát triển nhận thức; phát triển ngôn ngữ; phát triển thẩm mỹ và phát triển các kỹ năng xã hội. Mỗi nhóm chủ đề này lại được phân nhỏ hơn theo các nhánh kiến thức sâu hơn.

Hình ảnh này là các phần mềm thuộc chủ đề học Chữ cái và vần tiếng Việt, trong nhóm Phát triển khả năng ngôn ngữ. Các bài học rất đa dạng, hấp dẫn và thiết thực dành cho cô và trò trực tiếp trong nhà trường và cha mẹ học sinh ở nhà.

Như vậy Cùng học là trang phần mềm giáo dục trực tuyến, đặc biệt, lần đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam và là một Mô hình, Môi trường học tập hoàn toàn mới. Chúng tôi hy vọng Cùng học sẽ mang lại nhiều niềm vui, bổ ích thực sự cho giáo viên và học sinh đang học trong hệ thống nhà trường Việt Nam. Với công nghệ thể hiện HTML5, các phần mềm có thể thực hiện trên bất cứ trình duyệt nào, từ bất cứ phương tiện truyền thông nào, rất phù hợp với điều kiện của các nhà trường và gia đình Việt Nam.

11. Kết luận

Cùng học là trang phần mềm giáo dục trực tuyến phục vụ cho các nhà trường, giáo viên và học sinh Việt Nam. Đây là hướng phát triển rất mới của công ty School@net cũng như toàn bộ hệ thống phần mềm giáo dục Việt Nam. Hy vọng rằng Cùng học sẽ trở thành công cụ và món ăn tinh thần hữu ích cho tất cả các giáo viên, học sinh, cha mẹ học sinh, cho các nhà trường và gia đình Việt Nam.

School@net