Nhà văn Băng Sơn

Lúc con tàu khởi hành, chiếc bánh xe gầm toa rùng rùng chuyển động, được nhìn thấy những gương mặt thân yêu đi tiễn, giơ bàn tay hay chiếc khăn lên vẫy vẫy, người ra đi sẽ thấy ấm lòng, từ phút giây ấy đến hết những ngày “xảy nhà ra thất nghiệp”, dù nơi đến là khách sạn, lâu đài sang trọng, đủ tiện nghi hơn ở nhà mình.

Một người phụ nữ vừa bước ra khỏi nhà thì nhìn thấy có 3 cụ già râu tóc bạc phơ đang ngồi trên phiến đá ở trước sân nhà. Bà không quen biết họ, nhưng với con người tốt bụng, bà lên tiếng nói: "Tôi không quen biết các cụ nhưng chắc là các cụ đang đói bụng lắm, vậy xin mời các cụ vào nhà tôi dùng một chút gì cho ấm bụng nhé... ".

Nhà văn Băng Sơn

Hành khách là người khách đang phải đi đến một nơi nào đó bằng xe lửa, ôtô, tàu thủy, máy bay, nói chung là một phương tiện giao thông tự chọn. Chủ phương tiện có thể thay tiếng đó bằng tiếng “Quí khách”. Chữ quí ở đây là nói cho văn minh lịch sự, coi hành khách là người đáng quí là ân nhân, là đáng trọng… Nó tương tự như những trường hợp trong hội nghị phải nói “Kính thưa”, trên phong bì phải đề “Kính gửi”, dù diễn giả là người có tuổi, uyên thâm, người viết thư là bề trên và người ngồi nghe, người nhận thư còn kém mình nhiều phương diện.

Nhà văn Băng Sơn

Xưa nay ở các bến tàu thủy, nhà ga xe lửa, bến ôtô và các quán chợ thường là nơi đông đúc nhất, lộn xộn, ồn ào, mất trật tự và mất vệ sinh nhất. Nhưng người làm việc ở đây quanh năm ngày tháng đã cố gắng nhiều nhưng hầu như chưa thể làm hài lòng những ai kỹ tính, những ai có ý thức văn minh nơi công cộng.

Nhà văn Băng Sơn

Con người có hai cánh tay để lao động. Ngoài làm việc để kiếm sống, sinh tồn, đôi tay cũng có lúc mang lại tiếng nói riêng, thể hiện thái độ trong giao tiếp.

Bắt tay để tỏ thái độ vui mừng khi gặp gỡ, dù cái bắt tay mới nhập vào nước ta mới chừng thế kỷ, và nay nó trở thành của toàn thế giới trong ứng xử thông thường… Chắp hai tay trước ngực để tỏ lòng thành kính, chiêu niệm như trong cầu nguyện, lễ phật, đứng trước bàn thờ… khi con tàu nổi còi khởi hành, người đi tiễn giơ cánh tay lên vẫy vẫy… đó là lời hẹn gặp lại, lời nhắn nhủ người đi, lời cầu mong chân cứng đá mềm, nỗi niềm nhớ nhung.

Nhà văn Băng Sơn

Ho, hắt hơi, nấc cụt… là hành vi sinh lý, đôi khi khó cưỡng lại được. Vì vậy mà người xung quanh dễ tha thứ nếu ta bật nó ra giữa đông người. Tuy nhiên, người ý tứ thì khi ho hay hắt hơi cũng phải quay mặt đi chỗ khác hoặc lấy mu bàn tay che miệng để tiếng động nhỏ đi chút ít và khỏi bắn nước miếng sang người khác.

Nhà văn Băng Sơn

Có một câu chuyện vui cười thật đáng nhớ: Một người nói với bạn rằng có cách biến rau thừa cơm rơi thành thịt. Bạn ngạc nhiên hỏi thì người này đáp: Đem nuôi gà.
Người nông dân nghèo xưa nay vốn tiết kiệm mà mẩu chuyện vui kia là một cách. Ăn mít xong, còn vứt cái vỏ xơ vào chuồng cho lợn. Không phí một chút gì. Có hũ gạo tiết kiệm, có đồng xu tiết kiệm. Chị gái quê còn dùng cái quần cũ rách không mặc được nữa, làm hai chiếc xà cạp cho hôm đi cấy, gánh phân. Tiết kiệm như thế thật đáng cho ta suy nghĩ.

Nhà triết học Authur Schopenhauer từng có câu nói thật chí lý: “Chúng ta ít khi nghĩ đến những điều chúng ta đã và đang có, mà chúng ta luôn tự đau khổ, dằn vặt về những điều chúng ta chưa có và muốn có”. Chính vì thế mà xã hội chúng ta lúc nào cũng nảy sinh biết bao nhiêu phiền toái.

Nhà văn Băng Sơn

Người Việt Nam có thói quen không bao giờ ăn hết đến miếng cuối cùng trong đĩa, trong bát, trong mâm, và cho đó là lịch sự. Miếng giò, miếng thịt gà, mấy gắp rau, chút canh ít nộm… thừa chút ít, và sau đó, phần lớn được trút vào thùng nước gạo (vì nhà bếp cũng đã no đã chán không thèm ăn như câu nói: “Giàu nhà kho, no nhà bếp”). Như vậy có lãng phí không? Bữa tiệc long trọng, bữa cơm bụi hay mâm cơm gia đình, ta luôn thấy cảnh đó ở mọi nơi.

Nhà văn Băng Sơn

Mỗi người chỉ có một cái mũi vừa để thở vừa để ngửi. Cũng chỉ có một cái lưỡi vừa để nói vừa để ăn. Nhưng có hai con mắt, có hai cái tai. Vậy so mũi và lưỡi với mắt và tai thì mũi và lưỡi chỉ bằng một nửa nghĩa là 50 phần trăm công suất của mắt và tai. Có phải tạo hóa sinh ra như thế để nói rằng làm người phải nghe nhiều nhìn nhiều mà chỉ nên nói ít hơn, ngửi ít hơn không?

Nhà văn Băng Sơn

Tiếng nói Hà Nội xưa nay thường được lấy làm chuẩn cho ngôn ngữ cả nước, dù rằng người Hà Nội không phân biệt R và D và Gi (đi ra, da trâu da bò, gia đình – đều không uốn lưỡi). May thay, lại phân biệt rất rõ L và N (đường lát gạch, đường nát gạch là rất khác nhau). Nhiều tỉnh không phân biệt L và N, không coi đó là ngọng mà lại cho đó là tiếng địa phương(Nàng xóm và làng gái).

Nhà văn Băng Sơn

Nói và viết tắt trong ngôn ngữ và khẩu ngữ, nói ngắn, nói gọn cho dễ hiểu thường được mọi người hưởng ứng. Càng nói dài thì càng dễ thành nói dại. Tuy nhiên, nói tắt, nói thu gọn không phải lúc nào cũng có giá trị, ngược lại, có khi làm người nghe khó hiểu, làm tối nghĩa, sai nghĩa và có lúc làm người nghe cảm thấy như người nói từ ấy, câu ấy chẳng hiểu mà chỉ nói theo thói quen, thấy người khác nói thì mình cũng nói theo, như "Di biến động", "Phối kết hợp" chẳng hạn.

Nhà văn Băng Sơn

Tiếng Việt là kho của quý của chúng ta. Tuy nhiên theo thời gian,, tiếng Việt cổ không còn lại bao nhiêu mà đã thêm rất nhiều từ mới, trong đó là từ vay mượn của thế giới rất nhiều và là lẽ tự nhiên, nhất là từ Hán Việt, đến nỗi người không biết chữ Hán vẫn cứ hiểu.

Nhà văn Băng Sơn

Ở Ngõ Hàng Giầy trước khi Thủ đô được giải phóng có hiệu ăn Hoa Kiều có món cơm Hoa Kỳ (vì Hà Nội lúc ấy đã bị ảnh hưởng Mỹ phần nào) sau giải phóng, món cơm ấy được đổi một chữ thành cơm Hồng Kỳ, tức cờ đỏ. Ghê thay sự hoạt đầu, cơ hội, gió chiều nào che chiều ấy.

Nhà văn Băng Sơn

Bờ hồ Gươm, trên tháp Bút có ba chữ Tả Thanh Thiên, nghĩa là Viết lên trời xanh. Mùng ba tháng Bá có tết Thanh minh trong tiết thanh minh nghĩa là hôm ấy trời xanh và trong sáng. CHúng ta, ai cũng có tuổi trẻ, tức tuổi xanh, nên mới gọi là Thanh niên, Thanh nữ. Truyện Kiều có câu:

Nhà văn Băng Sơn

Xưa nay cái gì ít, hiếm mới quý. Nhiều hoặc nhiều quá là hóa nhàm ngay, chán ngay, có khi trở thành đáng ghét, mà tiếng mới gọi là Phản Cảm.

Nhà văn Băng Sơn

Thiên hạ còn nhiều kẻ đi lừa. Chúng sống được vì nhiều người bị mắc lừa. Nó thả con săn sắt để bắt con cá rô. Con cá rô là nười bị lừa vì tham ăn con săn sắt. Người bị lừa thường là người ngây thơ, dại dột, và cũng là khẻ dại khờ vì cái lòng tham xui bẩy. Thằng lừa giả vờ đánh rơi sợi dây chuyền, gạ gẫm chia nhau, người bị lừa đưa cho nó số tiền lớn như để chia đôi thứ bắt được. Thì ra vàng giả, nó lừa rồi. Tên khốn khiếp hứa trả li cao, thế là người nhẹ dạ cho nó vay nhiều. Lúc đầu li thật, nhưng chỉ lúc đầu thôi, rồi nó lặn một hơi, thế là mất cả chì lẫn chài, ớ ra thì đã muộn, mới biết mình bị lừa.

Nhà văn Băng Sơn

Chuyện dân gian kể rằng loài cóc sở dĩ không có đuôi vì chúng cứ tự hứa với mình là việc lắp đuôi để mai hãy hay. Nhưng mai qua đi, mai nữa qua đi, dự định ấy cứ lần lữa trôi, cuối cùng không thực hiện được, và đến nay no vẫn chỉ "trơ thân cụ", không đuôi hoàn không đuôi.

Nhà văn Băng Sơn

Ở thành phố, những ngã tư thường có đèn tín hiệu để chỉ đường cho ta đi. Trên những con đường thiên lý hay liên tỉnh liên huyện, có chiếc biển vẽ mũi tên cho ta biết ngả nào cần tìm đến. Nhưng những nẻo đường hun hút và vắng vẻ trung du hay miền núi, làng xa hay xóm vắng, có ngã, ba ngã tư làm ta phân vân khó xử, khó tìm vì không định hướng.

Nhà văn Băng Sơn

Tục ngữ có câu "Bóc ngắn cắn dài" ngoài nghĩa bóng ai cũng hiểu và noi theo, còn có nghĩa đen cụ thể, khi ăn chuối chẳng hạn, phải bóc cái vỏ. Ngẫm, cái gì chẳng có vỏ. Quả dưa, quả mướp, cái thân cây, hạt thóc... Con rùa có chiếc mai, con gấu mèo có bộ lông, con cá có vẩy, đến chiếc cầu bắc qua sông còn pjải lấy sơn xanh sơn trắng làm vỏ, chiếc tủ đứng trong nhà thì vỏ bằng véc ni cho bền cho bóng đẹp...