Trong sơ đồ trên ta thấy qui trình kiểm tra kiến thức bằng máy tính sẽ bao gồm 4 bước, công đoạn như sau:

1. Câu hỏi: nguồn kiến thức kiểm tra

Vấn đề đầu tiên là nguồn và vùng kiến thức cần kiểm tra. Tại bước này, GV sẽ hình thành ý tưởng và xác định mục đich của việc kiểm tra, đối tượng kiểm tra và hình thức kiểm tra. Nguồn dữ liệu kiểm tra sẽ là kiến thức mà GV đã có hoặc từ các nguồn dữ liệu ngoài, ví dụ các CSDL ngân hàng câu hỏi tương ứng.

2. Đề kiểm tra kiến thức

Bước tiếp theo là thiết lập đề kiểm tra cụ thể. Tùy thuộc vào yêu cầu cụ thể mà đề kiểm tra này được thiết lập theo nhiều cách và kiểu khác nhau. Ví dụ trên thực tế trong nhà trường có thể có nhiều kiểu cách kiểm tra kiến thức khác nhau như kiểm tra miệng, kiểm tra viết, vấn đáp, kiểm tra 15 phút, kiểm tra 1 tiết, kiểm tra học kỳ, ... Mỗi loại, hình thức kiểm tra đó lại yêu cầu một kiểu, mẫu đề kiểm tra khác nhau.

3. Làm bài kiểm tra theo đề đã có

Bước tiếp theo là cách thức, hình thức làm bài kiểm tra theo đề đã có. Tùy thuộc vào hình thức của đề kiểm tra hoặc phụ thuộc vào mục đích, đối tượng của việc kiểm tra này mà GV sẽ qui định các cách thức kiểm tra khác nhau sao cho hợp lý nhất.

4. Sử dụng kết quả kiểm tra để đánh giá học sinh

Cuối cùng là cách mà GV sẽ đánh giá học sinh theo kết quả của bài kiểm tra. Ví dụ các bài kiểm tra cho điểm hay chỉ phân loại. Nếu là cho điểm thì điểm này sẽ được qui định hệ số ra sao khi tính vào điểm chung của HS này.

Bài viết này mô tả các hình thức kiểm tra trực tuyến theo các đề kiểm tra trắc nghiệm bởi phần mềm iQB. Các hình thức kiểm tra này được thiết kế đa dạng để phù hợp với các nhu cầu kiểm tra kiến thức khác nhau trên thực tế. Các hình thức kiểm tra này sẽ tương ứng với công đoạn thứ 3 đã mô tả ở trên chính là cách thức mà HS sẽ làm bài kiểm tra trên thực tế.

Trong phiên bản mới iQB 6.0, phần mềm đã mở rộng và đưa ra một danh sách đầy đủ các hình thức kiểm tra trắc nghiệm trên máy tính, hỗ trợ các nhu cầu kiểm tra kiến thức khác nhau trên thực tế. Trong phiên bản mới iQB 6.0, phần mềm đã đưa vào 5 hình thức, kiểu kiểm tra trực tiếp trên máy tính như sau:

1. Kiểm tra chuẩn (Standard Test)

Đây là hình thức kiểm tra chính thức, chuẩn của phần mềm iQB. Hình thức này dành cho việc kiểm tra định kỳ, chính thức danh cho HS ở lớp cũng như ở nhà.

Mục đich, ý nghĩa:

- Hình thức kiểm tra kiến thức chính thức.

- Kiểm tra định kỳ, thay thế cho các hình thức kiểm tra trên thực tế tại các nhà trường và gia đình Việt Nam.

- Kiểm tra chính thức và nghiêm túc.

Đối tượng:

- Cá nhân học sinh thực hiện việc kiểm tra kiến thức ở trường hay ở nhà dưới sự hướng dẫn, đánh giá của GV hay cha mẹ học sinh.

Các đặc điểm của hình thức kiểm tra này:

- HS làm lần lượt từng câu, được phép xem và làm lại các câu đã làm trước đó.

- Thời gian làm từng câu không hạn chế.

- Khi nháy nút Nộp bài mới tính điểm.

- Sau khi xem điểm có thể xem lại đáp án toàn bài kiểm tra.

- Kết quả bài làm của HS ghi vào LogFile.

Giao diện của hình thức kiểm tra này được mô tả dưới đây:

Giao diện màn hình kiểm tra bao gồm 3 khu vực:

- Khu vực phía trên là các thông tin chung của đề kiểm tra, bao gồm các thông tin của đề kiểm tra, số lượng câu hỏi và các nút điều khiển View nội dung câu hỏi.

- Chính giữa là khu vực thể hiện nội dung câu hỏi.

- Khu vực phía dưới là nơi đánh dấu làm bài và các nút điều khiển khác.

Tại khu vực phía dưới là nơi HS thự hiện các thao tác làm bài kiểm tra đối với các câu hỏi trắc nghiệm. Ví dụ người dùng cần nháy chuột lên các nút A, B, C, ... để trả lời câu hỏi hiện thời.

Trong chế độ Kiểm tra Chuẩn, người dùng được quyền xem và làm lại các câu hỏi đã làm nếu thời gian làm bài còn cho phép. Như vậy HS có thể xem và kiểm tra lại toàn bộ bài kiểm tra mình đã làm trên máy tính, rà soát lại từng câu theo ý muốn của mình.

Khi đã làm xong mà thời gian hãy còn, HS sẽ nộp bài trước bằng cách nháy nút Nộp bài tại vị trí điều khiển này.

2. Kiểm tra nhanh (Quick Test)

Hình thức kiểm tra này dành cho các loại kiểm tra cần thời gian tiến hành nhanh chóng, thông thường không phải là một bài kiểm tra chính thức.

Mục đich, ý nghĩa:

- Kiểm tra theo một thời gian nhanh chóng và có kết quả ngay.

- Mục đích là kiểm tra thật nhanh, kiểm tra thử và kết quả của bài kiểm tra không quan trọng.

Đối tượng:

- Thông thường đối tượng của hình thức kiểm tra này là HS khi cần tiến hành kiểm tra thật nhanh trong một khoảng thời gian hạn hẹp nào đó.

- Hình thức này cũng hay được dùng trong các giờ học, dành cho các nhóm HS tiến hành kiểm tra kiến thức nhanh và thi đua giữa các nhóm.

- Hình thức kiểm tra này cũng có thể được dùng trong các cuộc thi với nhiều người, nhiều nhóm tham gia, mỗi nhóm cần làm trong thời gian nhanh.

Các đặc điểm của hình thức kiểm tra này:

- HS chỉ được làm các câu hỏi lần lượt từ đầu đến cuối. Không được phép quay lại các câu hỏi đã làm.

- Thời gian cho mỗi câu hỏi là hạn chế, kể cả thời gian xem các tệp Media kèm theo.

- Khi hết thời gian của 1 câu, phần mềm sẽ thông báo đúng/sai và tự động chuyển sang câu tiếp theo.

- Khi làm xong phần mềm tự động chấm điểm. Xem được toàn bộ thông tin kết quả.

- Không cho phép xem lại quá trình làm bài sau khi kết thúc kiểm tra.

Giao diện của hình thức kiểm tra này được mô tả dưới đây:

Giao diện bên ngoài của hình thức kiểm tra này gần giống như hình thức kiểm tra Chuẩn, nhưng điểm khác biệt là ở chố: ngay khi HS nháy chuột chọn đáp án phần mềm sẽ thông báo ngay kết quả và chuyển sang câu hỏi tiếp theo. Nếu HS suy nghĩ lâu, phần mềm cũng sẽ tự động chuyển sang câu tiếp theo.

Như vậy đặc điểm khác biệt rõ nhất của hình thức kiểm tra này là thời gian làm 1 câu hỏi bị hạn chế.

Vì ngay sau khi làm xong 1 câu, phần mềm thông báo ngay đúng, sai (xem hình sau) nên HS không thể quay lại xem các câu đã làm.

3. Kiểm tra mở (Open Test)

Đây là một hình thức kiểm tra hay được sử dụng trên thực tế, dành cho các nhóm học tập dưới sự hướng dẫn của GV. Bản thân từ "mở" cũng gợi ý nói lên ý nghĩa của kiểu kiểm tra này. Có thể hiểu đơn giản đây là hình thức kiểm tra mà người thực hiện sẽ xem được ngay đáp án trong quá trình làm bài, do vậy mô hình này được gọi là MỞ.

Mục đich, ý nghĩa:

- Mục đích của hình thức này là cho phép người tham gia kiểm tra xem ngay được đáp án của câu hỏi trong quá trình làm bài kiểm tra. Như vậy đây là mô hình kiểm tra mở theo đúng nghĩa.

- Hình thức kiểm tra này được sử dụng khi HS muốn vừa làm bài kiểm tra vừa muốn tương tác với từng câu hỏi của bài kiểm tra.

- Hình thức này cũng có thể được sử dụng trong các lớp học, học nhóm, trong đó có sự quan hệ tương tác mở trong quá trình làm bài kiểm tra.

Đối tượng:

- Đối tượng của hình thức kiểm tra này có thể là một HS, một nhóm HS hoặc cả lớp học làm bài kiểm tra theo yêu cầu của GV.

Các đặc điểm của hình thức kiểm tra này:

- HS chỉ được làm các câu hỏi lần lượt từ đầu đến cuối. Không được phép quay lại các câu hỏi đã làm.

- Thời gian làm từng câu hỏi không hạn chế.

- Với mỗi câu, HS được quyền thực hiện các lệnh bổ sung như xem trợ giúp, kiểm tra xem làm đúng hay sai.

- Khi làm xong phần mềm tự động chấm điểm. Xem được toàn bộ thông tin kết quả.

- Không cho phép xem lại quá trình làm bài sau khi kết thúc kiểm tra.

Giao diện của hình thức kiểm tra này được mô tả dưới đây:

Giao diện của hình thức kiểm tra này có khuôn dạng tương tự như kiểu kiểm tra Chuẩn, tuy nhiên sự khác biệt là tại vị trí Khung phía dưới màn hình, tại đó chúng ta sẽ nhìn thấy 4 nút điều khiển đặc trưng cho kiểu kiểm tra này.

Các nút điều khiển này có ý nghĩa như sau:

Nút có chức năng gợi ý, trợ giúp người làm bài như sau: khi nháy vào nút này, phần mềm sẽ hiện nhanh đáp án của câu hỏi này trên màn hình trong vòng 1/2 giây.

Khi đã làm xong 1câu, chúng ta sẽ thấy nút điều khiển bật sáng như hình dưới đây.

Nếu nháy nút phần mềm sẽ kiểm tra xem câu hỏi hiện thời làm đúng hay sai và thông báo ngay trên màn hình.

Kết quả thông báo tương tự như hình dưới đây.

Nháy nút để chuyển làm câu hỏi tiếp theo.

4. Kiểm tra cộng đồng (Public Test)

Hình thức kiểm tra Cộng đồng (Public Test) mới được đưa vào phần mềm iQB từ phiên bản 6.0. Hình thức này được gợi ý dùng trong các hoạt động công cộng, ví dụ như trong các hoạt động sinh hoạt lớp học, nhóm lớp, toàn trường.

Mục đich, ý nghĩa:

- Mục đích chính của kiểu kiểm tra này là dành cho các hoạt động công cộng, ngoài trời hoặc tại các vị trí đông người cùng tham dự. Có thể sử dụng hình thức này cho các sự kiện truyền thông và truyền hình.

Đối tượng:

- Đối tượng sử dụng hình thức kiểm tra này có thể là một nhóm hoặc tập thể HS cùng nhau làm 1 bài kiểm tra trắc nghiệm.

Các đặc điểm của hình thức kiểm tra này:

- Người dùng chỉ được phép làm lần lượt các câu hỏi từ đầu đến cuối của Test.

- Hình thức làm bài như sau: khi người dùng nháy vào 1 đáp án, sau một thời gian, pm sẽ thông báo ngay là đúng hay sai và hiện đáp án đúng nếu làm sai. Có Option qui định thời gian làm bài cho 1 câu hỏi trong kiểu Test này: hoặc có hạn chế thời gian (mặc định 1 giây, hoặc không hạn chế thời gian).

- Cách thực hiện là nháy chuột lên một dòng chỉ đáp án (hoặc nháy lên nhiều dòng nếu có nhiều đáp án đúng). Chú ý nếu chưa hết thời gian làm bàicó thể thay đổi và chọn đáp án khác.

- Khi làm hết câu cuối cùng, pm hiện ngay số điểm và số câu hỏi đúng / tổng số câu. Không được phép quay lại xem các câu hỏi đã làm.

- Có hiệu ứng âm thanh và hình ảnh cho mỗi phần làm của thí sinh.

Giao diện của hình thức kiểm tra này được mô tả dưới đây:

Giao diện của hình thức kiểm tra này được thể hiện đơn giản với các nút điều khiển chọn phương án to, màu sắc rõ nét để dễ dàng làm bài và dễ dàng theo rõi.

Khi người dùng nháy chuột chọn phương án, các phưong án đã chọn sẽ đổi màu trên màn hình. Để kiểm tra xem làm đúng hay sai cần nháy chuột vào nút .

Phần mềm sẽ thông báo ngay đúng sai như màn hình dưới đây.

Sau đó phần mềm sẽ tự động chuyển sau câu hỏi tiếp theo.

Chú ý: hình thức kiểm tra Công cộng chỉ hỗ trợ các câu hỏi Trắc nghiệm, không hỗ trợ câu hỏi Điền khuyết hay Cặp đôi.

5. Kiểm tra IQ (IQ Test)

Hình thức kiểm tra IQ là kiểu kiểm tra trắc nghiệm bình thường, gần giống kiểm tra Chuẩn nhưng sử dụng giao diện của phần mềm IQ Test. Điểm khác biệt duy nhất của kiểu kiểm tra này là sau khi làm xong không cho phép HS xem lại bài làm của mình. Như vậy sự khác biệt chỉ là rất nhỏ.

Mục đich, ý nghĩa:

- Mục đich của hình thức kiểm tra này là đánh giá kết quả bài kiểm tra kiến thức của HS thông qua kết quả cuối cùng (tương tự như kiểm tra trí tuệ IQ cũng vậy).

Đối tượng:

- Đối tượng của hình thức kiểm tra này thường là HS làm bài kiểm tra dưới sự hướng dẫn và đánh giá của GV hay cha mẹ học sinh.

Các đặc điểm của hình thức kiểm tra này:

- Hình thức kiểm tra này chỉ áp dụng cho Skin IQ và áp dụng cho các đề kiểm tra thuần túy trắc nghiệm + cặp đôi + điền khuyết.

- HS được phép làm tất cả các câu hỏi không theo thứ tự nào, thời gian làm 1 câu hỏi không hạn chế.

- Khi nộp bài điểm số được công bố là số câu đúng / tổng số câu và không được phép xem lại các câu hỏi đã làm.

Giao diện của hình thức kiểm tra này được mô tả dưới đây:

Giao diện của hình thức kiểm tra IQ Test hoàn toàn giống màn hình kiểm tra của phần mềm IQ Test. HS được quyền xem lại tất cả các câu hỏi đã làm, được phép sửa lại các đáp án đã làm. Khi làm xong thì bấm nút Nộp bài.

Màn hình như sau hiện kết quả kiểm tra của tất cả các hình thức kiểm tra của phần mềm iQB 6.0.

Sau đây là bảng tổng kết lại tất cả các hình thức kiểm tra trực tuyến trong phần mềm iQB 6.0.

School@net