1. Một độc giả tên Nguyễn Văn Bắc (Nam Định) đặt câu hỏi dành cho NV Lê Hiệu: Bà có nhận xét đánh giá gì về phương pháp giảng dạy ở trường đại học Việt Nam và Pháp?

Nhà văn Lê Hiệu: Mình có may mắn được học ĐH ở Việt Nam và cả ĐH ở Pháp. Các buổi học ở ĐH Pháp vui nhộn hơn, Sinh viên có sự tự giác nhiều hơn, đa phần không điểm danh, những sinh viên tham gia rất say mê môn học. Sự say mê, phần nhiều nhờ vào cách truyền đạt của giáo viên. Giáo viên Pháp ít khi dùng giáo án, kiến thức đã có sẵn trong đầu.

Họ rất bực mình khi đang trong giờ học mà có sinh viên nói chuyện, họ nói thẳng với sinh viên bằng những câu khủng khiếp. Và thường thì sinh viên ít tự ái vì điều đó. Thậm chí, họ chỉ thẳng vào một học sinh nào đó đang nói chuyện riêng và nói “anh câm miệng đi”, có khi còn ném phấn thẳng vào mặt người đó.

2. Độc giả Ngọc Huyền (Vĩnh Phúc) gmail: ngochuyenvp@gmail.com gửi câu hỏi đến nhà văn Lê Thị Hiệu: Thưa bà, bên Pháp, các giảng viên thường có phương pháp nào độc đáo để thu hút các sinh viên vào bài giảng?

Nhà văn Lê Hiệu: Các giảng viên bên Pháp họ có một trình độ uyên thâm, sâu rộng, họ không bám 100% vào giáo án, mà họ thường mở rộng đáp áp ra ngoài phạm vi học đường. Để thu hút sinh viên trong bài giảng chính là sự hiểu biết, kiến thức cuộc sống của họ.

Ở Pháp, tôi còn còn nhớ mãi một hình ảnh một giảng viên vào lớp hai tay đút túi không hề cầm cặp sách hay giáo án nào. Tôi cũng mới chỉ được trong một trường ĐH tại Pháp, tuy nhiên tôi thấy giảng viên thường hỏi ý kiến của sinh viên trước, sau đó tổng hợp ý kiến, sau đó mới trình bày ý kiến của họ.

Tiếp đó giảng viên tiếp tục hỏi những bạn sinh viên chưa trả lời so sánh cách hiểu của các bạn sinh viên vừa trả lời và cách hiểu của thầy. Cuối cùng kết thúc vấn đề bằng cách nhìn đúng nhất và cả lớp đồng ý.

Ở Việt Nam, tôi cũng còn nhớ một số kỷ niệm của một vài giảng viên thường bắt sinh viên làm theo cách của họ còn bên Pháp giảng viên thường để sinh viên sáng tạo nhiều hơn, môi trường học của họ rất thoải mái, năng động.

3. Bạn đọc Trần Văn Thanh ở địa chỉ mail: thanhvan78@... đặt câu hỏi cho Nhà văn Lê Hiệu, bà có đánh giá gì về đoạn clip của TS Dương khiến dư luận bức xúc thời gian vừa qua?

NV Lê Thị Hiệu: Tôi thấy hơi “sốc” khi thấy một số sinh viên bất bình, có lẽ vì ở Việt Nam quen với câu: “Tiên học lễ, hẫu học văn”, có thể những câu nói của TS Dương không hợp với học sinh phổ thông nhưng đối với những học viên là doanh nhân thì bình thường. Theo tôi điều quan trọng khi đến giảng đường đại học thì các bạn sinh viên đã biết phải học cái gì và muốn học cái gì.

Bài giảng, bài học ở lớp thì nhiều nếu thầy cô làm thay đổi không khí cho sinh viên nhộn hơn, khiến sinh viên mới thu nhanh hơn thì rất hay, nhưng sinh viên nên chủ động trong việc tích lũy thông tin và nhất là tiếp thu có chọn lọc.

Sự nói năng thoải mái của giảng viên ở nước ngoài cũng rất phổ biến, nhưng áp dụng trong hoàn cảnh cụ thể, phù hợp. Ngôn ngữ được tạo ra để nói, cái hay là biết nói đúng lúc, đúng chỗ, thì tôi nghĩ như vậy. Tôi cũng thích một lần được dự một buổi học của TS Dương giảng.

4. Một câu hỏi nữa dành cho Nhà Văn Lê Hiệu của bạn đọc Nguyễn Hương Giang (Cẩm Khê – Phú Thọ), bà có thể chia sẻ một vài phương pháp giảng dạy tại các trường ĐH mà bà đã từng được học và được coi là hấp dẫn ở Pháp để áp dụng tại các giảng đường tại Việt Nam không ạ?

Nhà văn Lê Hiệu: Các GS nên để cho sinh viên tự giác được ý thức của mình, họ tự giác đến trường. Và điều đó theo tôi nghĩ thì các giảng viên nên cải tiến phương pháp truyền đạt. Hãy đừng để sinh viên cảm thấy bị phải đến trường hãy thổi vào họ niềm đam mê là được đến học cái buổi học đó.

Hiện nay, rất nhiều SV Việt nam ra nước ngoài học và SV nước ngoài đến VN học tập và làm việc, các giảng viên cũng nên tham khảo nhiều hơn nữa phương pháp thú vị dạy học ở nước ngoài. Tôi không nghĩ phải áp dụng 100%, nhưng cũng cần hội nhập có chọn lọc.

1. Thưa TS Đinh Thế Hiển, tôi thì không tường tận lắm về kinh tế nhưng tôi thích phong cách dí dỏm của TS Lê Thẩm Dương. Có người nói TS Dương “chém gió” nhiều chỗ không đúng, tào lao. Chắc hẳn ông đã xem qua các clip được báo chí đăng tải? Ông đánh giá thế nào về năng lực và kiến thức về kinh tế của TS Lê Thẩm Dương qua những gì các clip được phát tán trên mạng? (Trường Giang – Vĩnh Phúc)

TS Đinh Thế Hiển: Rất khó đánh giá năng lực của một chuyên gia thông qua bài giảng của họ. Thí dụ nhà vật lý nguyên tử lỗi lạc Bohr đoạt giải Nobel với lý thuyết mẩu nguyên tử Bo được các SV (trong đó sau này trở thành những nhà vật lý hàng đầu) nói rằng giảng rất dở; ngược lại có những người giảng rất hay, dễ hiểu nhưng không đạt được những công trình chuyên sâu.

Vấn đề thứ 2 là môi trường giảng và mục tiêu giảng. Một người có kiến thức chuyên sâu nhưng nhiều khi vẫn dùng những từ ngủ bình dân, nội dung đơn giản để chuyển tải kiến thức cho người nghe, người học, thí dụ Giáo sư P.Krugman, giải Nobel kinh tế 2008 nổi tiếng với những bài viết dùng ngôn ngữ đơn giản trên tờ New York Times.

2. Thưa TS kinh tế Đinh Thế Hiển, giữa khái niệm kinh doanh, quản trị có cần thiết phải dùng những ngôn từ hình tượng nhạy cảm của cuộc sống vợ chồng để minh họa cho nội dung bài giảng không? Xin cảm ơn ông?. (độc giả Nguyễn Sơn, Hà Nội)

TS Đinh Thế Hiển: Các lĩnh vực đều có những đặc điểm, hàm ý tương đồng nhau. Thí dụ giữa bóng đá và thơ văn, giữa chiến trường và thị trường. Như vậy giữa quản trị kinh doanh và đời sống riêng của vợ chồng cũng có những điểm tương đồng hiểu theo hàm ý. Một người giảng viên (khác giáo viên) khi giảng cho học viên (khác học sinh).

Về lĩnh vực trong quản trị kinh doanh mà muốn học viên nắm bắt nhanh, đồng thời tạo nên sự sinh động thì thay vì cố gắng giảng những ý nghĩa quản trị kinh doanh với nhiều thuật ngữ chuyên môn, thì họ có thể sử dụng những lĩnh vực mà người học viên đã hiểu để giúp học viên có thể cảm nhận nhanh (trong trường hợp này TS Dương dùng lĩnh vực riêng tư vợ chồng). Điều này sẽ tạo cho “câu chuyện” giảng sinh động, dể hiểu.

Vấn đề ở chỗ là sự nối kết có phản ánh được đặc điểm đó không, và các nói, cũng như ngữ cảnh nói có đạt được mục tiêu của bài giảng hay không. Trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội hội nhập vào thế giới, chúng ta đang và sẽ gặp những vấn đề gây tranh cải như vấn đề này.

Thí dụ nhận xét của ban giáo khảo Việt Nam với Ban giáo khảo Âu Mỹ (các chương trình thi âm nhạc)…. Nhóm người không đồng ý thì cho rằng cần phải giữ bản sắc văn hoá Việt, nhóm người ủng hộ thì cho rằng đây là sự giao thoa phát triển. Tóm lại theo tôi nghĩ rằng sẽ có ít Giảng viên có phong cách như TS Dương, nhưng ngược lại đó là một phong cách giảng tạo nên sự phong phú cho “nghệ thuật” giảng.

3. Tôi xin gửi đến chương trình một câu hỏi. Tại sao một số giảng viên vẫn nhận thức được rằng những cái mình đang dạy không mang lại hiệu quả nhiều cho sinh viên, nhưng họ vẫn dạy, vẫn giữ nguyên giáo án và cách truyền đạt đấy ?Xin cảm ơn! (oeoe_swan91@yahoo.com)

TS Đinh Thế Hiển: Vấn đề này cần nhiều mổ xẻ phân tích từ nhiều giá độ như khả năng tự học của SV, trình độ giảng viên, việc quản lý và yêu cầu của Bộ môn, Khoa, Trường và tính cạnh tranh về chất lương đào tạo….

Xét riêng về góc độ bản thân người giảng viên khi nhận thức chất lượt bài giảng mình chưa đạt nhưng vẫn không thay đổi có từ nhưng nguyên nhân sau đây :

1. Trình độ hạn chế, không có khả năng đổi mới bài giảng và khả năng truyền đạt thực tiển hơn, giá trị hơn.

2. Không muốn tốn sức thay đổi vì các đồng nghiệp cũng đang làm thế.

3. E ngại thay đổi sẽ bị phê phán là “cầm đèn chạy trước ôtô”

4. Và cuối cùng, quan trọng nhất là người đó chỉ là thợ giảng đang làm một công việc không yêu thích nhưng chưa có việc khác tốt hơn để chuyển nghề, do vậy không yêu mến sản phẩm của mình (bài giảng, lời giảng) và không quý mến đàn em – khách hàng của mình (sinh viên).

Trong quá trình phát triển chất lượng đại học theo các nước tiên tiến, tất yếu các giảng viên này sẽ dần dần bị đào thải.

4. Tôi muốn hỏi Tiến sĩ đã xem clip giảng bài Kinh tế của Thầy Dương hay chưa? Và TS có nhận xét gì về chuyên môn nghiệp vụ của Thầy? Nếu là TS thì để giảng bài giảng đó TS sẽ làm gì để học viên hứng khởi lắng nghe và không thấy buồn ngủ như những bài giảng vốn có tại các giảng đường hiện nay? Tất nhiên là TS sẽ không kể chuyện phiếm, không liên hệ thực tế quá đà như Thầy Dương, và đặc biệt không chửi thề, văng tục. ( Bảo Anh - Điện Biên)

TS Đinh Thế Hiển: Tôi đã xem clip giảng thông qua một học viên của tôi gửi. Rất tiếc clip đó cắt quá nhiều đoạn (mà theo lời người đăng clip là bỏ những đoạn “sốc” nhất”) với một buổi giảng 3 tiếng. Xét riêng về đoạn tôi được xem trong ngữ cảnh giảng cho các Học viên là những người đã tốt nghiệp đại học, đang làm công tác quản lý thì cũng không phải là quá đáng, thậm chí tôi còn thấy đó là phong cách giảng sinh động mà tôi không đạt được; tất nhiên sẽ khá “sốc” với nhiều người.

Tất nhiên mỗi người đều có phong cách riêng trong việc cố gắng truyền kiến thức một cách sinh động đến Học viên. Bản thân tôi cũng rất hay dùng những câu chuyện đời thường mà học viên thường hiểu rõ để liên kết với nội dung bài giảng. Thí dụ giảng về quản trị rủi ro của doanh nghiệp khi đang ở trong “giai đoạn ăn nên làm ra”, tôi dùng câu chuyện giải mộng “bảy con bò mập – bảy con bò ốm” của Gio - Sép nói cho Hoàng đế Ai cập, sau đó tổ chức dự trữ trong thời kỳ trúng mùa.

Hãy nói về phân tích cổ phiếu nhà đầu tư luôn tìm cách “bán giá ở đỉnh” với câu chuyện cổ tích ông ăn mày đã được bà tiên cho nắm tiền vàng đầy nón, vẫn muốn xin thêm 1 đồng, và chính đồng thêm đó làm nón thủng, rơi mất hết tiền…. và tôi cũng cảm thấy không có được phong cách nói chuyện dí dỏm “tục mà thanh” như TS Dương nên không thể dùng sở đoản để giảng bài, nhưng điều đó không có nghĩa là tôi phải đổi phong cách giảng của TS Dương.

5. Xin chào TS, em là SV trường ĐH Ngoại thương. Sau khi xem bài giảng của TS Dương, em thấy hơi “shock” và không thấy có nội dung bài học, mà chỉ đơn thuần là “chém gió”. Em đã được học vài thầy cô trong trường và thấy rất cuốn hút. Theo thầy yếu tố nào để môn kinh tế hấp dẫn sinh viên hơn?

Xét riêng về ngành kinh tế, bên cạnh 2 yếu tố trên thì để ngành này trở nên hấp dẩn thì SV cần nổ lực trong việc nắm bắt các nguyên lý của từng môn học và cách thức áp dụng vào thực tế ngay trong giai đoạn mình đang học, đang sống. Thí dụ một bản tin trên báo Tuổi trẻ thông tin về Hải Quan kiểm lô hàng nhập gổ quá lâu làm doanh nghiệp thiệt hại.

Hay tin tỷ lệ thất nghiệp của Mỹ giảm nhất trong 4 năm nay trên bản tin thời sự VTV1 thì sẽ tác động thế nào tới hiệu quả nền kinh tế, tới tiến trình phát triển kinh tế VN 2012; thậm chí bản tin văn hoá “phim Thiên Mệnh Anh Hùng” có doanh thu cao hôm Tết sẽ mở ra triển vọng gì cho ngành kinh tế điện ảnh Việt sắp tới….

Một khi mình chủ động đặt câu hỏi, rồi dùng các kiến thức môn học đã học hoặc đang học để phân tích lý giải, trao đổi tranh luận với bạn bè, và hỏi thầy để hiểu thêm. Khi đó, bạn đang từng bước biến kiến thức khô cứng trong sách thành kiến thức sinh động và tình yêu kinh tế sẽ đến, “thật sinh động – thật logic trong sự chuyển động liên tục” chứ không phải là “khó hiểu, nói sao cũng được…”. Chúc bạn sẽ trở thành một kinh tế gia giỏi.

1. Chào anh Thế Dương! Trước khi đi du học anh đã từng theo học trường ĐH nào ở Việt Nam?

Xin chào các độc giả của báo giaoduc.net.vn. Tôi hiện là NCS ngành ngôn ngữ học của Đại học Queensland (Úc). Trước kia, tôi đã từng theo học tại Khoa Ngôn ngữ học của trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội).

2. Anh thấy cách thức dạy và học của giáo viên, sinh viên bên Úc khác gì so với Việt Nam?

Một điểm nổi bật trong việc dạy và học ở Úc là tính tương tác cao giữa giảng viên và sinh viên trong một lớp học. Sinh viên phải đọc sẵn bài ở nhà và khi đến lớp, họ cùng tương tác với giảng viên.

Giảng viên là người điều hành, hướng dẫn các cuộc trao đổi trong lớp thông qua một hệ thống các phương tiện giảng dạy hiện đại. Bài giảng trở thành một cuộc trao đổi. Từ đó, việc lĩnh hội kiến thức và kĩ năng thực hành của sinh viên là rất tốt. Tôi thấy ngay bản thân giảng viên cũng học hỏi được nhiều từ những cuộc trao đổi đó với sinh viên của mình. Nói cách khác, tính dân chủ trong lớp học luôn được đề cao.

Ở Việt Nam, tính tương tác trong quá trình giảng dạy đã được đặt ra, nhưng trên thực tế vẫn chưa cao lắm. Do đó, các bài giảng của giảng viên không tạo ra được sự tương tác mạnh với sinh viên, vẫn thiên về việc truyền thụ kiến thức một chiều từ giảng viên đến sinh viên. Ngoài ra, việc ứng dụng những phương tiện nghe nhìn vào quá trình giảng dạy vẫn còn nhiều hạn chế.

3. Anh Dương đã từng được học một thầy cô giáo nào ở Việt Nam giảng cuốn hút như TS Lê Thẩm Dương mà không văng tục chưa?

Tôi có may mắn được học rất nhiều thầy cô có cách dạy rất lôi cuốn, truyền thụ tốt. Tôi vẫn còn rất nhớ hình ảnh và phong cách giảng bài của cô giáo chủ nhiệm cấp 3 của tôi, cô Đỗ Lan Phương. Lên đến đại học, tôi cũng thật may mắn vì được học nhiều các thầy cô với lối giảng bài lôi cuốn bằng nền tảng kiến thức vững chắc như thầy Đinh Văn Đức, thầy Đoàn Thiện Thuật, thầy Nguyễn Minh Thuyết, thầy Trần Trí Dõi, thầy Vũ Đức Nghiệu, thầy Nguyễn Văn Hiệp hay cô Vũ Thị Thanh Hương v.v… Cho đến giờ, tôi vẫn giữ nguyên những ấn tượng đẹp của mình với các thầy cô, với những phong thái rất riêng biệt.

Một điều nữa, tôi thấy rất kính trọng các thầy cô giáo của tôi là họ luôn mực thước trong cách giảng bài của mình. Lớp học vẫn sôi nổi và vui vẻ bằng những câu chuyện ngoài lề gắn liền với bài học, nhưng mỗi lời nói của các thầy cô của tôi đều đúng chừng mực, thể hiện rõ nhân cách của người thầy đứng trên bục giảng và sự tôn trọng đối với sinh viên của mình. Do đó, hoàn toàn không có chuyện văng tục trên các giảng đường nơi tôi theo học.

4. Có người nói rằng thầy Tây nhiều khi còn tự do nói tục hơn và nước ngoài tôn trọng điều đó như tính cách của mỗi người? Điều này có đúng với nơi anh đang du học bên Úc không?

Tôi chưa từng có được trải nghiệm về việc tự do nói tục của các giảng viên nơi tôi đang theo học. Tuy nhiên, tôi cũng nhận thấy một điều rất rõ rằng họ cũng rất mẫu mực khi họ đứng trên giảng đường. Ngôn ngữ mà họ truyền đạt khi đứng lớp hay gặp gỡ với sinh viên thường là thứ ngôn ngữ chuẩn mực và khúc chiết. Đôi chỗ họ cũng có dùng tiếng lóng, nhưng chưa bao giờ có chuyện văng tục hay đệm những từ tục. Tôi cho rằng bài giảng của họ vẫn hấp dẫn được sinh viên vì phương pháp họ truyền đạt nói chung là rất sáng tạo, mỗi giảng viên có những cách thức riêng để thu hút của sinh viên.

Tất nhiên, giảng viên ở Úc cũng có những sự khác biệt so với Việt Nam trong cách tiếp cận với sinh viên trong lớp. Chẳng hạn, họ có thể ngồi trên mặt bàn, ngồi ngay cạnh sinh viên trong lúc giảng bài và mọi người đều coi đó là chuyện bình thường. Nhưng trên giảng đường, tuyệt nhiên không có chỗ cho việc văng tục. Nó chỉ diễn ra trong những cuộc nói chuyện phiếm của các nhóm sinh viên với nhau, nơi mọi người có một vị thế ngang bằng nhau và một mối quan hệ khá gần gũi.

5. Nếu phải nhận xét rất ngắn về chất lượng bài giảng và giờ dạy, chất lượng giáo viên nói chung ở Việt nam – nơi anh đã học, anh sẽ nói gì?

Để đưa ra một nhận xét khái quát chung thì quả là một câu hỏi khó. Nhưng tôi mong muốn một điều là các nhà trường của ta cần tăng cường hơn việc dạy các kĩ năng thực hành thay vì thiên về truyền thụ kiến thức. Kiến thức nhìn chung nên giảm tải. Một điểm nữa là việc nâng cao tính chủ động và sáng tạo của sinh viên trong quá trình học tập.

6. Thưa anh Dương, đánh giá gì về cách giảng dạy của TS Lê Thẩm Dương?

Tôi nghĩ mỗi giảng viên cần tìm tòi cách thức truyền đạt thật tốt để đem lại sự lôi cuốn trong bài giảng của mình. Điều này rất quan trọng đối với một giảng viên. Ở góc độ đó, tôi thấy bài giảng của TS Dương đã làm được. Ngay cả những cuộc thăm dò trên mạng cũng cho thấy phần đông các bạn không thấy phản cảm với cách dạy đó.

Tuy nhiên, cũng cần phải nó rõ một điều rằng giảng đường là một nơi thiêng liêng, người thầy cũng phải luôn là một tấm gương. Mãi mãi là vậy.

Tôi cho rằng không phải cứ nói một thứ ngôn ngữ bỗ bã, nói nhiều chuyện riêng tư mới làm cho bài giảng hấp dẫn. Cái thứ ngôn ngữ ấy, nó xa lạ với giảng đường nên khi có người đưa nó vào giảng đường, thì nó trở nên một cái gì đó mới mới, lạ lạ, hấp dẫn. Chỉ dừng ở mức thế thôi. Sẽ có những bạn sinh viên rất phản cảm với lối giảng bài này.

Có rất nhiều cách thức khác nhau để sinh viên vẫn cảm thấy thoái mái mà hiệu quả tiếp thu bài vẫn cao. Vấn đề là người thầy, với kiến thức, kinh nghiệm, bản lĩnh và nhất là tư cách của mình, sẽ vận dụng nó vào trong bài giảng của mình như thế nào.

7. Thưa anh, nếu anh là học viên, chỉ được chọn 1 trong 2 phương án: Chọn thầy giảng hay nhưng tương đối "thoải mái" về ngôn từ hay chọn thầy nghiêm ngắn nhưng giảng buồn ngủ?

Đương nhiên tôi sẽ muốn được một người “thoải mái” đứng lớp. Nhưng tôi tin là dù có thoải mái đến đâu thì cũng có những giới hạn của nó. Chính các thầy cô giáo là những người hiểu rõ hơn ai hết về những chừng mực này.

Chào chị Thân Ngọc Thùy Vân, tôi thừa nhận là cách trình bày của TS Dương hấp dẫn nhưng theo chị trong xu hướng hội nhập thì kiến thức giảng Mini MBA cho người đang đi làm (có nghĩa là qua chương trình CĐ và ĐH) có phù hợp chưa? Những ví dụ như thế có chuẩn không? (phamphuphusa@yahoo.com)

Thân Thùy Vân: Về vấn đề xoay quanh cách dạy của TS. Lê Thẩm Dương, đa số các bạn nhận xét là hấp dẫn, nhưng theo tôi được biết, việc dùng những từ ngữ mang tính nhạy cảm lên bục giảng là không chấp nhận và không bao giờ xảy ra ở nơi tôi đang học, huống chi là ở Việt Nam.

Bên cạnh đó, cũng không thể nói vì lý thuyết khô khan nên cần phải "sáng tạo" ra những tình huống và từ ngữ không đẹp để học viên dễ hiểu.

Trên thực tế, lý thuyết bao giờ cũng khô khan. Và một người giảng viên được coi là thành công ở một buổi giảng là làm sao để truyền tải được hết nội dung của lý thuyết dễ hiểu và cô đọng qua những dẫn chứng hết sức cụ thể và liên quan đến bài giảng. Thầy giáo dùng những từ ngữ nhạy cảm và văng tục trên bục giảng. Đó là điều đó là cần phải tránh.

1. Xin được hỏi chị Vũ Kim Ngân. Chị đã du học tại phương Tây nhiều năm, đã tiếp cận với phương pháp giảng dạy tiên tiến nhất. Với cương vị là học viên cao học, chị nghĩ ở Việt Nam các giảng viên cần học gì ở nơi mà chị theo học? (Đinh Văn Nhân – Bắc Giang)

Thạc sỹ Vũ Kim Ngân: Theo tôi nghĩ, ở phương Tây hay ở Việt Nam, lớp học nào cũng giống nhau là đều tồn tại mối quan hệ giữa thầy và trò, và đều có một nguyên tắc chung để lớp học hiệu quả là người thầy phải biết khơi dậy tinh thần ham học hỏi của trò.

Các giảng viên ở lớp thạc sỹ mà tôi đã theo học họ thiết kế bài giảng mang tính chủ động rất cao dành cho người học, có nhiều ví dụ, minh họa sinh động. Đặc biệt, họ rất thân thiện và sẵn sàng trả lời mọi câu hỏi của sinh viên kể cả trong và sau buổi học hay qua email cá nhân.

Hiện nay, tôi nhận thấy giảng viên Việt Nam đã từng bước đổi mới phương pháp giảng dạy, làm phong phú bài giảng để tạo hứng thú cho sinh viên. Có lẽ, theo ý kiến cá nhân tôi, giảng viên nên thân thiện hơn với sinh viên và tích cực giúp đỡ sinh viên về các vấn đề có liên quan đến bài giảng hay chuyên môn giảng dạy của mình.

Tuy vậy, tôi cũng cho rằng không chỉ giảng viên mà cả sinh viên Việt Nam cũng cần học tập sinh viên quốc tế ở tinh thần, thái độ tự giác học tập, chuẩn bị kỹ bài để có thể phát biểu ý kiến hay tranh luận với giảng viên. Có như vậy, sự kết hợp giữa thầy và trò mới đạt hiệu quả cao.

2. Tôi được biết, ở phương tây phương pháp giảng bài rất linh động, sinh viên và giảng viên trao đổi qua lại thoải mái, thậm chí sinh viên đi học còn ăn mặc thoải mái. Nhưng mô hình đó sẽ khó áp dụng ở Việt Nam vì hai quy trình khác hẳn nhau. Vậy, với sự việc của TS Lê Thẩm Dương (giảng bài dùng ngôn từ “vỉa hè” cho SV dễ hiểu) có được coi là một phương pháp tích cực? Chị thấy ấn tượng gì ở phương pháp đó? ( Thu Hiền – Ninh Bình)

Thạc sỹ Vũ Kim Ngân: Tôi xin lấy thực tiễn từ lớp cao học Luật mà tôi đã theo học để làm ví dụ. Quả thật sinh viên rất tích cực trao đổi với giảng viên về tất cả các vấn đề liên quan đến bài giảng, và cũng đúng như bạn nói, sinh viên ‘ăn mặc’ thoải mái hơn ở Việt Nam.

Tuy vậy tôi không hiểu sao bạn lại nói là khó áp dụng vào Việt Nam. Thực tế là trường Đại học Ngoại Thương nơi tôi đang giảng dạy đã và đang áp dụng các phương pháp giảng dạy tiên tiến trên thế giới, nhập khẩu nhiều chương trình học của nước ngoài.

Với tôn chí lấy người học làm trung tâm, sinh viên và giảng viên được tạo điều kiện để tranh luận về bài giảng rất sôi nổi. Tuy vậy, về chuyện ‘ăn mặc’, trường Đại học Ngoại Thương đã ban hành và vẫn duy trì “Quy chế về trang phục dành cho giảng viên và sinh viên” của riêng trường.

Nói như vậy để thấy, cách nói năng, ăn mặc chính là văn hóa ứng xử, là văn hóa. Vì văn hóa của chúng ta khác với họ, nên cho dù có áp dụng phương pháp giảng dạy hiện đại thì cũng cần xem xét đến thực tiễn ở Việt Nam để đạt được hiệu quả tích cực và tối ưu.

Ngay từ khi bắt đầu đi học, giáo viên đã căn dặn học sinh “Tiên học lễ, hậu học văn”. Với việc giảng bài dùng ngôn ngữ “vỉa hè” như vậy không thể coi là tích cực nếu không muốn nỏi là phản cảm.

Bản thân tôi không muốn và không thể nghe hết bài giảng của TS Dương (các clip mà Báo Giáo dục Việt Nam trích đăng) và tôi nghĩ cũng có rất nhiều sinh viên không muốn nghe thầy “văng tục” như vậy. Theo tôi, thầy giáo làm như vậy là không tôn trọng sinh viên. Tôi không tiếp thu được gì và không thấy ấn tượng gì ở bài giảng đó.

3. Thưa Thạc sỹ Vũ Kim Ngân, bà nghĩ sao về nội dung môn Quản trị ứng dụng mà lại trình bày như thế? Những vấn đề liên quan đến quản trị và ví dụ minh họa liệu có đúng với kiến thức chung trong lĩnh vực này hiện nay? Ban đầu TS. Dương có nói sẽ nói chuyện hơn một giờ sau đó cho sinh viên trao đổi, nhưng ông đã không thực hiện được và kết quả là không có thảo luận. Liệu đó có phải là do ông ta không chuẩn bị bài và không làm chủ được bài giảng nên mới bị "cháy giáo án"? (phamphuphusa@yahoo.com)

Thạc sỹ Vũ Kim Ngân: Tôi là giảng viên môn Luật nên xin phép không có ý kiến về mặt chuyên môn đối với môn Quản trị ứng dụng. Hơn nữa, tôi không nghe hết bài giảng của TS Dương. Theo tôi nghĩ, có thể vì TS Dương muốn chú trọng đến tính “ứng dụng” của môn học nên sử dụng các ví dụ minh họa như vậy.

Thông thường, giảng viên sẽ dành một khoảng thời gian nhất định cho phần Hỏi và Đáp với sinh viên, nhưng đôi khi giảng viên quá say sưa giảng và có nhiều ví dụ thực tiễn muốn truyền tải cho sinh viên nên xảy ra trường hợp “cháy giáo án”.

Tôi xin không bình luận về việc TS Dương có chuẩn bị bài giảng kỹ lưỡng hay không nhưng tôi đồng ý là TS đã không làm chủ được bài giảng, trong quá trình giảng dạy chưa tính đến yếu tố thời gian để cân đối giữa các phần của bài giảng.

4. Chào cô Vũ Kim Ngân, cô có những biện pháp nào để tăng cường tính sinh động, hấp dẫn của bài giảng? (Đào Gia Bảo, lớp 11 trường THPT Lê Quý Đôn)

Thạc sỹ Vũ Kim Ngân: Như đã nói, trong một lớp học không chỉ có thầy mà tồn tại mối quan hệ giữa thầy và trò. Muốn cho bài giảng thêm hấp dẫn, sinh động và mang tính thực tiễn cao, cái khó và cũng chính là sự khéo léo của giảng viên là làm sao để khơi dậy niềm đam mê học tập của sinh viên.

Từ lúc chuẩn bị bài giảng đến khi giảng bài trên lớp, tôi luôn chú trọng mục tiêu lấy sinh viên làm trung tâm và thiết kế bài giảng để tạo điều kiện tối đa cho sinh viên được hỏi, trả lời và tranh luận với giảng viên. Hiện tôi là giảng viên môn Luật tại trường Đại học Ngoại Thương, một môn học mà theo nhiều sinh viên (khi chưa học) là khô khan và phải học thuộc rất nhiều.

Tôi cũng là sinh viên cách đây chưa lâu lắm nên có thể hiểu được tâm lý này và đã cố gắng thay đổi nó bằng cách sử dụng những hình ảnh, ví dụ minh họa và đặc biệt là các vụ tranh chấp có liên quan đã thực tế xảy ra. Sinh viên sẽ được nghiên cứu, tranh luận với giảng viên để từ đó rút ra những vấn đề cốt lõi của các điều luật và việc giải thích, áp dụng chúng trong thực tế.

Ngoài ra, tôi khuyến khích sinh viên tự làm thuyết trình, báo cáo theo các chuyên đề liên quan đến nội dung học để tăng tính sáng tạo của người học và góp phần làm cho bài giảng thêm hấp dẫn.

5. Trong các bài giảng của cô có khi nào học sinh ngủ gật hay phản đối cách giảng bài của cô? (Trần Thanh Nghĩa, lớp 12 trường THPT Phan Đình Phùng)

Thạc sỹ Vũ Kim Ngân: Trong quá trình giảng dạy, tôi rất chú ý thu nạp thông tin về phản ứng của sinh viên đối với bài giảng của mình và cũng đã thực hiện phát phiếu thăm dò ý kiến sinh viên. Kết quả là phần đông sinh viên ủng hộ và nhận xét tích cực về phương pháp giảng dạy của tôi, nhưng vẫn có sinh viên cho rằng bài giảng chưa thực sự hấp dẫn, giảng viên hơi cứng nhắc.

Với tư cách là một giảng viên còn trẻ cả về tuổi đời và tuổi nghề, tôi luôn có ý thức trau dồi thêm, học hỏi kinh nghiệm từ các giảng viên đi trước và có tham khảo ý kiến của sinh viên để ngày cảng hoàn thiện bài giảng cũng như phương pháp giảng dạy của mình.

1. Thưa anh Võ Xuân Hoài, anh có so sánh và nhận định như thế nào về cách giảng dạy giữa giảng viên ở trường ĐH anh đã theo học, bảo vệ Luận án Thạc sỹ với giáng viên ĐH ở Việt Nam? (Hoài Thu – Nam Định)

Thạc sỹ Võ Xuân Hoài: Về vấn đề so sánh tôi xin phép không đưa ra ở đây. Tôi xin đưa ra những ví dụ cụ thể sau về cách dạy học của các giảng viên tại các trường tôi đã theo học ở Pháp.

Không khí giảng dạy ở đây thoải mái hơn ở Việt Nam. Hầu như ở đâu, những giờ học sôi nổi, những cuộc tranh luận chuyên môn giữa giáo sư và sinh viên là điều thường thấy. Thoải mái, tự do và vui nhộn như thế, nhưng nhìn vào chương trình học, những yêu cầu với sinh viên và những bài tập phải làm thì... hoàn toàn là khác biệt.

Rất nhiều các đầu sách, báo, tạp chí chuyên ngành phải đọc trước khi lên lớp. Ít nhất có một bài viết để kiểm tra kiến thức đã học phải nộp, chưa kể phải tham gia nhiệt tình trong lớp học suốt cả học kỳ, vì tới 40% điểm số được quyết định bởi việc đến lớp và "nói chuyện" trong lớp.

2. Những thông tin chi tiết về môn học như thế đã được cập nhật trên mạng của trường trước khi khóa học bắt đầu khá lâu, sinh viên có đủ thời gian quyết định có muốn theo tiếp khóa học hay không?

Thạc sỹ Võ Xuân Hoài: Giảng viên luôn có rất nhiều hướng dẫn và hỗ trợ cho sinh viên thay vì chỉ giảng bài đơn thuần. Khuyến khích sinh viên trao đổi và sẵn sàng lắng nghe hồi đáp của học sinh. Lấy người học làm trung tâm và khuyến khích sự sáng tạo và chủ động từ người học.

Cái được lớn nhất của tôi khi học ở đây là biết cách nghiên cứu và tự học, biết nhìn vấn đề từ nhiều khía cạnh. Cách dạy và học của họ rất mở không cấm Sinh viên mang theo các công cụ hỗ trợ để ghi chép máy tính được sử dụng tối đa. Cách quản lý là theo luật giáo dục và quy định của nhà trường không áp dụng tình cảm, quen biết. Với sinh viên cần suy nghĩ độc lập, phải nhanh nhẹn và sáng tạo, tham gia đầy đủ các buổi học trên lớp.

3. Được biết anh đã từng tốt nghiệp ĐH GTVT ở Việt Nam rồi được nhận vào học khóa Thạc sỹ xây dựng tại Đại học Sư phạm Cachan (École Normale Supérieure de Cachan). Như vây, anh được thừa hưởng cả 2 nền giáo dục. Để so sánh giáo dục ở xứ ta và xứ Tây sẽ là rất khập khiêng, nhưng nếu để chỉ ra điểm mà ta cần học tập ở xứ bạn thì anh có thể chỉ ra mấy điểm? Cụ thể?

Thạc sỹ Võ Xuân Hoài: Tôi rất may mắn được học ở cả hai nền giáo dục. Nền giáo dục Việt Nam đã cho tôi cơ hội để đến Pháp học cao hơn nữa. Trong thời gian học ở nước ngoài mặc dù khá vất vả nhưng nhờ có nền kiến thức cơ bản từ giáo dục trong nước nên tôi và các bạn du học sinh Việt Nam đã vượt qua các kỳ thi khó khăn và tốt nghiệp ra trường đúng thời điểm quy định.

Tuy nhiên, so với giáo dục Pháp và các nước phương Tây, chúng ta cần phải có sự giao lưu, trao đổi và học hỏi thêm tư cách dạy của giảng viên đến cách học của sinh viên.

Theo tôi, hiện nay khoảng cách giữa người học và sinh viên ở Việt Nam là khá lớn. Nó chưa tạo được nhiều động lực cho sinh viên chủ động xây dựng và góp ý cho bài giảng. Bài giảng còn nặng nhiều về lý thuyết, thiếu về thực tế và các phòng thí nghiệm cho sinh viên…

Vì xã hội còn nặng về bằng cấp nên nhiều nơi tâm lý người học cũng chỉ học để lấy bằng nên việc chuẩn bị bài vở trước khi đến lớp chưa nhiều.

Đặc biệt, nền giáo dục Việt Nam vẫn chưa gần với nhu cầu của xã hội và các doanh nghiệp nên người học cũng có những tác động về tâm lý nhất định.

Đa phần giảng viên chưa được tiếp xúc với thực tế nhiều mà ra trường đi dạy luôn và gần như không có thời gian để nghiên cứu và mở rộng kiến thức nên dễ gây nhàm chán cho người học.

Tôi nghĩ, giáo dục mình nên dành thời gian cho các giảng viên đặc biệt là giáo viên trẻ để nâng cao tay nghề và nghiên cứu chuyên môn hơn là để các giảng viên chạy show trên lớp.

Để làm được điều đó, chúng ta cần có sự hỗ trợ nhiều hơn nữa từ các đơn vị chủ quản cũng như sự chủ động của cả người học và người dạy.

4. Tôi đã được nghe, xem qua clip của TS Lê Thẩm Dương, trong giờ giảng của vị TS này có những câu, ngôn ngữ quá thô tục, tôi thấy những câu, ngôn ngữ đó nó không được phù hợp với nền giáo dục , phong tục giáo dục Việt Nam. Vậy xin hỏi ông nếu cách giảng dạy này được áp dụng ở Pháp thì có phù hợp không? (Minh Thành – Nghệ An)

Thạc sỹ Võ Xuân Hoài: Về câu nói và ngôn từ thô tục hầu như không xuất hiện từ người thầy ở Pháp, mặc dù Pháp là một quốc gia khá tự do. Họ có thể bị kiện hoặc đưa ra tòa vì thiếu tôn trọng người khác. Và chắc chắn, nó sẽ không phù hợp với nền giáo dục Pháp.

Với tôi, tôi cũng không muốn ngồi nghe giảng của 1 người thầy dùng từ quá mạnh hoặc thô tục.

School@net