Những kẻ nghèo khó, những tù-phạm phải trói buộc, cơm không có mà ăn, áo không có mà mặc, thì khổ-sở đến đâu?” Nói rồi truyền lấy chăn, chiếu phát cho tù. Lại có một hôm, đang buổi chầu, có công-chúa đứng hầu bên cạnh, vua chỉ vào công-chúa mà bảo các quan rằng: Lòng trẫm yêu dân cũng như yêu con trẫm vậy. Chỉ vì trăm họ ngu dại, làm càn phải tội. Vậy từ nay về sau, tội gì cũng giảm bớt đi.

Đại ý. – Bài này trích ở sử ra; nhà chép sử chỉ nói vua Lý Thánh-tôn tỏ lòng thương những kẻ tù- phạm, mà không nói gì đến những người lương-dân, là có ý ngụ rằng: đến kẻ tù-phạm, mà vua còn thương như thế, huống chi là những người làm ăn lương-thiện. Cứ xem câu “Lòng trẫm yêu dân cũng như yêu con ” thì đủ biết cái lòng nhân của ngài bao-dung cả thiên-hạ.

Giải nghĩa. – Tù-phạm = người có tội, phải giam trong ngục. – Cung = nhà của vua ở. – Trăm họ = dân gian, người thương dân.

Bài tập

Làm văn. – Trả lời những câu hỏi sau này: Những người thế nào thì phải giam trong ngục? – Tại làm sao phải làm tội những quân gian-phi?

Ông vua phải thương dân như thương con

School@net (Theo Quốc-Văn Giáo-Khoa Thư)