Thạc sĩ Nguyễn An Ninh, Cục trưởng Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục, cho hay đề án đã được sửa đổi lần 10 trên cơ sở đề án năm 2002 đã được Thủ tướng phê duyệt.

Cần công khai “vì sao thí sinh đậu?”

Theo đề án, từ năm 2008 vẫn tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT, bổ túc THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng (ĐH-CĐ) riêng. Năm 2009, cả nước sẽ chỉ tổ chức một kỳ thi THPT quốc gia. Đề thi có phần riêng cho thí sinh học chương trình bổ túc THPT. Trong ba năm (2009-2011), thi ở tất cả các đơn vị trên toàn quốc theo cùng một lịch thi, một đề thi cho mỗi môn. Từ năm 2012, tổ chức thi theo các thời điểm khác nhau, ở các vùng miền khác nhau, các đề thi khác nhau (tương đương về trình độ, yêu cầu).

Ông Lê Văn Học, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa giáo dục thanh niên thiếu niên của Quốc hội, cho rằng nếu thực hiện được đề án sẽ là bước ngoặt lớn của giáo dục, “Hơn 30 năm qua, chúng ta xoay đủ kiểu thi cử mà chất lượng giáo dục vẫn luôn làm xã hội bức xúc...” - ông Học nói.

Ông Học đề nghị cần có yêu cầu bắt buộc các trường ĐH, CĐ đưa ra tiêu chí tuyển sinh trên cơ sở kết quả tốt nghiệp THPT chung, “Mỗi trường có đặc thù riêng nên thí sinh phải được biết công khai vì sao những thí sinh khác bằng điểm thi với mình lại được chọn mà mình lại không. Khi tiến hành thi tại các địa phương, các trường cần có cán bộ tham gia trông thi như Thanh tra ủy quyền vừa qua để đảm bảo khách quan. Nếu không, các địa phương có thể thay đổi kết quả, kể cả học bạ vì quyền hành trong tay họ...” - ông Học lo ngại.

Đồng tình với ông Học, đại diện Sở GDĐT tỉnh Hà Tây cho rằng nên đưa thành quy định tại mỗi phòng thi có đủ số mã đề chứ không nên chỉ có một nửa số mã đề so với số thí sinh để tránh thí sinh trùng mã trao đổi với nhau.

Danh tánh những cán bộ tham gia ra đề thi sẽ được bảo mật tuyệt đối...

Ngữ văn cũng sẽ thi trắc nghiệm

Giáo sư Phạm Gia Lâm, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn (Hà Nội), đặc biệt băn khoăn về việc dùng đề thi trắc nghiệm cho môn ngữ văn khi tiến hành một kỳ thi duy nhất. Nhiều ý kiến khác cũng cho rằng đề trắc nghiệm sẽ không đánh giá hết tư duy và kỹ năng của thí sinh trong các môn xã hội như ngữ văn.

Theo tiến sĩ Trần Thị Bích Liễu, Học viện Quản lý giáo dục, chủ trương thi trắc nghiệm là tốt để đảm bảo công bằng trong chấm thi nhưng nhiều nước tiên tiến đang báo động áp lực mà nó gây nên đối với học sinh, sinh viên. “Một dẫn chứng cụ thể, nước Mỹ sau một thời gian dài thi trắc nghiệm đến nay đã có 37/51 bang quay lại áp dụng cả trắc nghiệm và tự luận cùng với đánh giá học bạ của học sinh...” - bà Liễu nói.

Trả lời những lo ngại này, ông Ninh cho biết đề thi sẽ không chỉ đơn giản “có - không” mà khi xây dựng đề đã yêu cầu đưa ra những đề thi đòi hỏi thí sinh phải tư duy và thể hiện kỹ năng của mình. Nếu tư duy tốt, kỹ năng tốt thì mới có đáp số đúng.

Trong cùng một thời gian làm đề sẽ có những thí sinh bứt hẳn lên, làm được nhiều hơn. Cũng theo ông Ninh, phần thi ngữ văn năm 2008 sẽ vẫn có tự luận nhưng khi thực hiện đồng bộ vào năm 2009 thì sẽ chỉ còn thi duy nhất hình thức trắc nghiệm.

Đề thi qua nhiều “cửa” kiểm tra

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM về lo ngại của đại biểu liên quan đến chất lượng đề thi và yêu cầu công bố danh tánh đội ngũ cán Bộ ra đề, ông Ninh cho biết bộ đã huy động một đội ngũ lên đến 2.700 cán bộ trong ngành tham gia xây dựng các đề thi trắc nghiệm.

Thông tin cụ thể về 2.700 con người này là vấn đề “nhạy cảm” bởi quy định bảo mật tuyệt đối thông tin. “Đó là những cán bộ trong ngành đã được lựa chọn cẩn thận, gồm cả các giáo sư, tiến sĩ có uy tín đến các thạc sĩ, giảng viên chuyên ngành. Hơn nữa, sau khi đội ngũ đó làm ra đề sẽ có một đội ngũ chuyên gia gút lại các đề mới ra lò. Khi ứng dụng trong phạm vi thi hạn chế, lại có một đội ngũ cao cấp hơn đánh giá các đề vừa được chọn lựa.

Khi các đề thi qua được vòng kiểm tra này sẽ còn phải được thẩm định một lần cuối bởi những chuyên gia hàng đầu về ra đề thi, lúc đó các đề được lọt vào mới được đưa vào ngân hàng đề thi trắc nghiệm để sử dụng lâu dài...” - ông Ninh giải thích.

Về những ý kiến cho rằng nếu bám chuẩn sách giáo khoa trong khi ngành đang chủ trương bỏ chuẩn thì không ổn, ông Ninh cho biết hiện đang trong quá trình xây dựng đề nhưng sẽ không bám vào chuẩn sách giáo khoa. “Hiện đã có chuẩn kiến thức sắp được xuất bản nên chúng tôi sẽ dựa vào đó để làm đề” - ông Ninh giải thích.

Đảm bảo máy chấm thi thay người

Theo Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục, việc đầu tư để thực hiện lộ trình một kỳ thi duy nhất bằng trắc nghiệm là bắt buộc nhằm đảm bảo “máy sẽ thay người” trong chấm thi nhưng sẽ không quá tốn kém. Hiện các Sở GDĐT đã được trang bị máy quét bài thi trắc nghiệm, chỉ còn một vài sở đang chuẩn bị đầu tư. “Sẽ có một phần mềm quản lý chung cho thi trắc nghiệm với yêu cầu có độ tương thích với máy tính trên toàn quốc mà giá cũng chỉ trên một trăm triệu đồng. Còn lại, tại các sở, phòng hầu như đã có sẵn hệ thống máy tính cần thiết” - ông Ninh nói.