Hãng Symantec đã có giải pháp là dùng 'Norton Recycle Bin' thay cho 'thùng rác' cũ, ý tưởng là cho dù có xoá hẳn hay 'Empty Recycle Bin' thì tệp tin vẫn ở trong 'thùng rác bảo vệ' này. Tuy nhiên không nhiều người dùng nó, bởi điều này rất khó chịu nếu ta thật sự muốn xoá hẳn một tệp tin mà cũng không được. Nếu đã xoá rồi mới cài nó thì chẳng có tác dụng gì cả, hơn nữa chi dù cài trước rồi nhưng ở 2 tình huống sau đều không khôi phục lại được. Vậy chúng ta có làm được gì không? Câu trả lời là mọi tệp tin bị xoá đều có cơ hội hồi phục nếu chúng ta chưa 'đi quá xá (chẳng hạn bạn đã dùng một phần mềm 'xoá sạch hẳn' của Symantec, hay đã copy khá nhiều thứ khác lên đĩa sau khi xoá...). Cơ hội khắc phục khó khăn ấy của bạn là khá lớn nếu bạn sử dụng thành thạo vài phần mềm sau đây:
- UnDelete của Microsoft.
- UnErase và DiskEdit trong bộ NU3, NU4... của Symantec.
- RecoverMyFiles của CrocWare.
Và đặc biệt nếu bạn thành thạo Hợp ngữ với sự hiểu biết về cấu trúc ổ đĩa mọi chuyện với bạn sẽ trở nên đơn giản, bạn có thể tham khảo 'Cẩm nang lập trình' tập 1 và 2 của tác giả Peter Norton (giám đốc Symantec). Sách đã được dịch sang tiếng Việt từ rất lâu, đáng tiếc là ở các lần tái bản gần đây người dịch đã không ghi tên Norton mà ghi tên mình cho 2 tập sách kinh điển này.

Tôi xin giới thiệu qua với bạn cách sử dụng các phần mềm này. Chúng rất dễ sử dụng, chỉ lưu ý một điều tối quan trọng đó là không nên cài hay copy các phần mềm này (hay bất kỳ thứ gì khác) vào chính ổ đĩa vừa xoá, nó sẽ đè lên vùng dữ liệu vừa xoá và có thể không khôi phục được, nhiều người đã làm như thế! Thực ra khi xoá dữ liệu của tệp tin vẫn còn nguyên trên đĩa sau này sẽ được đè lên nếu có dữ liệu mới, đó chính là cơ sở để các phần mềm khôi phục các tệp tin bị xoá bằng cách đọc dữ liệu trên đĩa một cách tuyệt đối - không cần tên tệp, điều này không làm được trên các ngôn ngữ lập trình bậc cao.

Đối với các hệ điều hành DOS, Windows 95/98/ME chỉ cần sử dụng UnDelete hay UnErase là đủ. Các phần mềm này khi chạy sẽ quét trên toàn bộ đĩa sau đó đưa ra tên các tệp tin bị xoá nhưng mất ký tự đầu tiên, bạn sẽ đoán và thêm ký tự đầu tiên để khôi phục lại. Chẳng hạn UnErase đưa ra các tệp:?aymoi.doc,?aocao.doc,?anhsach.txt,... bạn sửa thành giaymoi.doc, baocao.doc, danhsach.txt... để khôi phục lại. Thực tế cho thấy UnErase sử dụng dễ hơn và hiệu quả hơn rất nhiều, UnDelete thỉnh thoảng không cho ra kết quả nào cả. DiskEdit là một phần mềm 'Soạn thảo đĩá theo đúng nghĩa cái tên của nó. Bạn sẽ được xem đĩa với các dữ liệu còn và các dữ liệu đã bị xoá ở dạng text hay hexa. Các tệp tin bị xoá là các tệp tin bắt đầu bằng ký tự có mã hexa là E5 trong bảng mã ASCII (hay hệ thập phân là 229), trông giống như ký tự xíchma thường, bạn chỉ cần đổi nó thành ký tự khác là tệp tin được khôi phục. Nếu DiskEdit đang chạy trong chế độ ReadOnly không cho phép sửa, bạn vào menu ToolConfiguration để đổi chế độ làm việc và chờ DiskEdit scan lại đĩa. DiskEdit là một phần mềm rất hay, với nhiều tiện ích khác, tuy nhiên cũng không dễ sử dụng, bạn có thể tham khảo tài liệu 'Norton Untilities 7.0' của tác giả Võ Hiếu Nghĩa.

Rất tiếc là cả 3 phần mềm này không chạy được trên các hệ điều hành Windows NT/2000/XP với các bảng FAT và cấu trúc đĩa mới. Đây cũng là các hệ điều hành thông dụng, đặc biệt là Windows XP. Để đáp ứng nhu cầu 'hối hận' của người dùng, gần đây hãng CrocWare đã cho ra đời phần mềm RecoverMyFiles (phiên bản 2.12 năm 2002). Phần mềm này có thể download tại website www.RecoverMyFiles.com tuy nhiên chỉ được dùng thử trong thời gian rất ngắn, bạn nào có nhu cầu cần phần mềm hay số đăng ký có thể liên hệ trực tiếp với tác giả qua email deepbluebk@yahoo.com, subject: 'Give me RecoverMyFiles', phần mềm có kích thước gần 2 MB. Cách sử dụng RecoverMyFiles như sau:

Chương trình khởi động, phiên bản chưa đăng ký:



RecoverMyFiles bắt đầu ngay bằng việc khôi phục theo mẫu:



Các tệp tin bị xoá có thể được dò tìm trong các ổ đĩa hay thùng rác. ở đây các tệp tin dù bị xoá bằng cách nào cũng có thể khôi phục. Tuy nhiên vì lý do thương mại, RecoverMyFiles tạm thời chỉ hỗ trợ các tệp tin:



Đó không phải là tất cả nhưng cũng là khá đủ với nhu cầu của chúng ta. Sau khi tìm, kết quả có thể là:



Với danh sách các tệp bị xoá tìm thấy bạn có thể 'Save file as...' để lưu lại, vậy là xong công việc khôi phục. Tóm lại chúng ta phải làm 4 bước:

Bước 1: Chọn ổ đĩa để tìm các tệp bị xoá:



Bước 2: Chọn kiểu tệp để tìm:



Bước 3: Quá trình tìm kiếm:



Bước 4: Xem và lưu lại các tệp bị xoá tìm được:



Chúc bạn thành công với RecoverMyFiles và ít phải dùng đến nó!

School@net